Adı
Farklı dillerde yazılış ve söyleniş biçimi olan Troia ismi; Türkçe’de Troya, ya da Fransızca’dan dilimize geçmiş yanlış bir kullanım olmasına rağmen Troie (Trua okunur) yazılışı sebebiyle Truva olarak bilinmektedir. Homeros’un İlyada Destanı’nda aynı yer için hem Troia hem de İlios ismi kullanılmıştır.
Efsaneye göre Troya Krallarının atası Dardanos; Tanrı Zeus’un oğludur, ve günümüzde Çanakkale’de bulunan Dardanos Şehri’ni kurmuştur. Dardanos’un Tros adında bir oğlu vardır ve Tros’un oğlu, Dardanos’un torunu olan İlios; Simois ve Skamandos Nehirleri’nin birleştiği yerde bir şehir kurmuş, şehire de babasının adını vermiştir. Bu şehir; binlerce yıl boyunca şairlere ve ozanlara ilham veren, kültürlerin beşiği Troya’dır.
Yunanca Τρωϊάς yazılır yani Τρώϊος sıfatının dişil halidir ki bu da Τρώς isminin sıfatıdır. Tros yani Troya’nın efsanevi kurucusu olarak kullanılmaktadır.
“Kutsal İlios” tanımlamasına da sıkça rastlanılan İlyada Destanı’nda; toplam 49 kez Troia, 106 kez de İlios ismi geçmektedir. Daha az kullanılan “Troia” ismi; “sağlam duvarlarla çevrilmiş”, “güçlü kuleli”, “geniş caddeli”, “rüzgarlı” tanımlamalarla birlikte anılmaktadır. Kent için kullanılmış iki isim de Homeros’tan çok daha eskiye dayanmaktadır.
Konumu
Troya Ören Yeri; Çanakkale Boğazı’nın Asya kıyısında, Karamenderes (Skamandros) Nehri’nin Ege Denizi’ne döküldüğü deltaya yakın bir yerdedir. Burası, çevre içindeki diğer tarih öncesi yerleşmeler arasında en büyüğü ve en önemlisidir.
Troya höyüğü, Karamenderes Nehri’nin (Skamandros) oluşturduğu alüvyon ovasından yaklaşık 20-25 metre yükseklikteki bir platonun üzerinde yer almaktadır. Üçgen biçimli olan plato, başlangıcı yaklaşık M.Ö. 3000‘e tarihlenen savunma sistemli bir yerleşme için stratejik bir konuma sahipti ve o dönemde deniz, höyüğün bulunduğu yükseltinin kuzeyine kadar ulaşmaktaydı.
2000 yıl süren Tunç Çağı’nda, yerleşmedeki kültür dolgusu 15 metreye ulaşmıştır. Troya, iki kıta (Avrupa ve Asya) ve iki deniz (Ege ve Karadeniz) arasındaki stratejik konumu nedeniyle binlerce yıl yerleşim görmüş ve bu nedenle pek çok yıkım ve savaşa tanıklık etmiştir.
